Konumuz denizde çatışma. Denizde iki teknenin veya geminin çarpışması çok da kolay bir şey değilmiş gibi gelir insanın akılına. Doğru kolay değil ama oluyor…
Takip edenleriniz bilir, RotaDeniz güncel gazete haberlerine odaklanan ve yorumlamaya çalışan bir site değildir fakat bu konu özelinde bir istisna yapacağım. Hem çatışmayı önleme konusuna değineceğim hem de 1 Mart 2013’de Singapur boğazında bir Türk gemisiyle , Marshall Adaları’na ait bir geminin denizde çatışma olayına. Hukuksal olarak kimin haklı kimin haksız olduğuna koltuğumda otururken yorum yapmam mümkün değil, zaten böyle bir amacımda yok, ilgili makamlar bu konuda gerekli araştırmaları yapıp karar vereceklerdir.
Aşağıdaki video’da denizde çatışma anını görebilirsiniz. Video gemilerin sancağında seyreden bir başka gemiden çekilmiş, gemilerin sancak pruvasından da başka bir gemi geliyor…
Kim haklı, bunu kazayı soruşturanlara bırakalım. Peki kim hatalı? Bence ikisi de hatalı. Çünkü olaya haklı veya haksız diye bakarak kazaları tamamen önlememiz mümkün değil. Evet elimizde bir çatışmayı önleme kitabı var, gemileri kullananlarda bunları az çok biliyorlar. Peki bu göz göre göre kazaya karışmaya ve bizi haklı yapmaya değer mi? Bence değmez, değmemeli. Otomobil kullanırken size yeşil ışık yanıyor diye kavşaktan hatalı geçen bir başka kusurlu otomobile yavaşlayıp yönünüzü değiştirme şansı varken ben haklıyım diye çarpar mısınız?
Gazetelerde yazan yazılar iki satır, Marshall Adalarına ait gemi, Türk gemisinin üzerine kırdı diye. Videoyu dikkati izlerseniz, Türk gemisi önce diğer gemiye çarpıyor ve çarpmanın etkisiyle diğer gemi iskeleye doğru dönüyor. Türk gemisi biraz yavaşlasa (çarptıktan sonra duruyor) ve biraz sancak yapsa olası bir çarpışma engellenecek. Çok şükür bir can kaybı olmamış ama olabilirdi de. Bu konu bir örnek, burada da bırakalım.
Çatışmayı önleme o kadar temel ve klasik bir konudur ki, çoğu zaman da sıkıcı gelir. Bir çok ezberi de vardır ve bunlar öğrenilir ve unutulur. Bu sebeple teknelerde “çatışmayı önleme kitabı” mecburi olarak bulundurulur, bulundurmamanın cezası vardır.
Yukarıdaki örnekte belirttiğim gibi bazen haklı haksız kavgasına o kadar giriyoruz ki haklı olmamız bazen kendimize zarar bile veriyor, hem sinirlenip öfkeleniyoruz hem de canımızı malımızı riske atıyoruz. En doğrusu kuralları bilelim, uygulayalım fakat karşı tarafın uygulamadığını görürsek önlemimizi alalım veya karşı tarafın uygulamama riskini hep hatırlayalım.
Kişisel görüşüm, çatışmayı önlemede en önemli konu iletişim. Esasında iletişimi (ve özellikle dinlemeyi) sadece denizde değil günlük hayatımızda bile maalesef çok düzgün uygulayamıyoruz. Çatışma ortamına girmeden yapmamız gereken ilk şey karşı tarafla iletişime geçmek. Bu, VHF telsiz dışında iki şekilde olabilir:
- Düdükle haberleşme
- Yön veya konum değişikliğini abartarak yapma
Düdükle haberleşme maalesef pek akılda kalan bir haberleşme şekli değil, özellikle sürekli denizde olmayanlar için. Düdükle haberleşmeyi hatırlayamazsanız “Dümenbaşı” adlı bölümden “Sesli (düdükle) haberleşme” adlı makaleye seyir halindeyken bile cep telefonunuzdan bakabilirsiniz.
Diğer yöntem ise yön veya konum değişikliği. Örneğin karşıdan bir tekne geliyor, yol karşı tarafın ve siz bunu biliyorsunuz ona göre biraz iskele yaptınız. Yetmez! Karşıdaki kişinin sizin iskele yaptığınızı ve yolunuzu değiştirdiğini anlaması lazım. Bu nedenle normalde 5 derece iskele yapmanız yetse bile (belirli bir mesafe varsa 5 derece yeterli olabilir) sizin 15 derece iskele yapmanız, daha doğrusu sizin radikal olarak yönünüzü değiştirdiğini görmesi lazım (uzaktan anlayabilmesi için). Karşı taraf bir kez bunu gördü mü endişesi biter ve düz rotasında gider. Siz de daha sonra biraz sancak yaparak tekrar 5 derece iskeleye getirebilirsiniz. Bu bir iletişimdir, hem de önemli bir iletişim şekli.
“Denizde Çatışmayı Önleme” adlı makalede çatışmayı engelleme tüzüğü ile ilgili detaylı bilgileri bulabilirsiniz. Bu makaleleri, tüzüğün özeti şeklinde hazırlamaya çalıştım. Böylece yanınızda kitap yoksa bile hızlıca okumanız mümkün. Ayrıca çatışma kuralları en fazla gece karanlıkta işimize yarar, burada kullanılan şekilleri bilmemiz önemli.
Eğer emin olamıyorsanız, riske atmayın. Önemli olan haklı olmak değil sağ salim eve dönebilmektir.
