Ana Sayfa Makaleler İkinci el tekne alırken dikkat edilecek noktalar

İkinci el tekne alırken dikkat edilecek noktalar

3211

İkinci el tekne almandan önce, teknenin boyu, bayrağı, yapım malzemesi gibi konulara karar verdikten sonra tekne iyi durumda mı? Nasıl anlarım diyorsanız yazıyı okumaya devam edin, bunlara bile daha karar veremedim diyorsanız önce gövdenin malzemesi, teknenin boyu, motoryat mı yelkenli mi alacağınız karar verin. Bu konularda daha önce yadığım şu makaleleri okuyabilirsiniz:

Hangi malzemeden yapılmış tekne almalıyız?

Yeni mi yoksa 2.el mi?

Tekne boyu kaç metre olmalı?

Lafı hiç uzatmayayım, teknelerde anlaşılması en zor ve uzmanlık isteyen konular gövdenin sağlamlığı, kaza geçirip geçirmediği ve motorun durumudur. Bunları anlamak için bir uzmana, tekne ekspertizi yapan kişilere danışmak en iyisidir.

Tekne ekspertizi yapan firmalar veya kişiler vardır, bazıları daha çok gövde ve ekipman üzerine uzmanken diğerleri de motor üzerine uzman olabiliyor. Ekspertiz yaptırmadan önce hangi konuda uzman mutlaka sorun bazen iki kişi birden gelirler biri motor uzmanı diğeri ise gövde ve diğer armaların uzmanı olur.

Şimdi kısım kısım bakılacak bölümleri inceleyelim:

Su kesimi altı ve borda kontrolü

Teknenin gövdesinin iyi olup olmadığının anlaşılması için en iyi yöntem sudan çıkarıp bakmaktır, bunun dışında yapılacak şey bordasını incelemek ve içeriden bakmaktır. Bu nedenle eğer doğru dürüst ekpertiz yaptıracaksanız karaya vinçle çıkarma maliyetini de üstlenmeniz gerekecektir. Bu aşamada pervane ve şaftın durumuna ve ön pervane varsa ona da bakma şansınız olur. Yelkenlilerde ise salmayı kontrol etme şansınız olur.

Fiber teknelerde özellikle eski model bir tekneyse en önemli tespit edilecek sorun ozmoz olup olmamasıdır. Ozmoz bir nevi fiber malzemede oluşan defarmasyondur, ozmoza yakalanmış bir fiber teknenin ciddi bir ozmoz tedavisine ihtiyacı olabilir bu nedenle bu konunun netleşmesi önemlidir.

fiber teknede ozmoz belirtileri
Fiber teknelerde ozmoz belirtileri

Ahşap teknelerde ise en belalı konu ahşap kurdudur (ing. Shipworm). Genellikle %5 tuzluluk oranının üzerindeki denizlerde daha etkili olur. Bakımı iyi yapılan teknelerde sorun olmaz ama tekneyi almadan önce bunun da kontrolünü yapacak bir uzman ile anlaşırsanız daha iyi olur.

Yani tekneniz fiberse ozmozdan anlayan, ahşapsa tekne kurdundan anlayan bir eksperle çalışmak en doğrusu.

Tekneyi karaya almadan önce mutlaka aşağıda anlatacağım kontrolleri yaptırın, tekneyle biraz yol alın, eksperler diğer tüm detaylara baksın, en son herşey yolunda giderse ikinci adım olarak karaya çıkarıp altına bakma işine başlayın. Eksperlerle de bu iki aşama birden konuşmanızda ve anlaşmanızda yarar var.

Motorun durumu

Motor yelkenlilerde de motoryatlarda da en önemli bölümlerden biridir, tabiki özellikle motoryatlarda. Burada yine bir uzmanın bakması kritiktir ama sizin uzmanı yönlendirmeniz de çoğu zaman daha iyi sonuçlar verir.

Eğer bir eksperle anlaştınız ve tekneye marinada bakmaya gidecekseniz, tekne sahibine önceden haber verin motoru önden çalıştırmasın, hatta motor buz gibi soğuk olsun. Bazen üç kağıtçılık yapıp motoru önceden çalıştırıp ısıtıyorlar, bunu anlamanın yolu ustanın motora dokunmasıdır, motor bloğu normalde buz gibi olmalıdır sıcakta günlerde bile.

Motorun benzinli mi mazotlu mu olmasına göre egzozdan çıkan dumanlar, renkleri önemli bilgiler verir. Örneğin dizel motorlarda egzozdan duman çıkmaması gerekir. Şu şekilde siz de genel bir fikir sahibi olabilirsiniz:

Siyah duman atıyorsa: Yanmayan karbon artıklarından dolayı oluşur. Bir çok eski motorda birden gaza bastığınızda siyah duman atması motorda sorun olduğuna işaret eder, kompresyonun düşüğünü işaret eder, enjektörler temizlenmeli, hava filtresi temzilenmeli. Eğer siyah duman belli bir süre sonra da devam ediyorsa, motora detaylı olarak bakmakta yarar var.

Mavi duman atıyorsa: Mavi duman genellikle yağ yakmakla ilgilidir.

Beyaz duman atıyorsa: Üç tip beyaz duman vardır birincisi ilk çalıştırıldığında soğuk havanın sebeb olduğu su buharlaşması, ikincsi motor sıcakken bile çıkan beyaz duman, diğeri de tamamen yanmamış yakıttır. Yanmamış yakıt ise bazı silindirler çalışmıyor demektir. Eğer hava soğuksa ve motoru yeni çalıştırdıysanız kompresyonda sorun olabilir, motor ısındığında da beyaz duman çıkıyorsa enjektörde sorun olabilir. Çıkan dumanın su buharı mı yanmamış yakıt mı olduğunu anlamanın en basit yolu avcunuzu egzoza yavaşça yaklaştırın (dikkatlice değmeden) ve elinizi koklayın mazot kokusu geliyorsa yanmamış yakıttır.

ikinci el tekne
Motordan çıkan duman size motor hakkında hızlı bir bilgi verebilir.

Bu nedenlerden dolayı motoru soğuktan çalıştırmak motor hakkında çok önemli bilgiler verebilir.

Motor soğutması, şaft, pervanelerin durumu ayrıca uzman bir kişi tarafından kontrol edilmelidir. Deniz suyunu devridaim eden motorlarda denize atılan suyu kontrol edin, devriaim pompası iyi çalışıyor mu bakın. Önde baş pervane varsa, dinghynin motoru varsa onlarında da durumları kontrol edilmelidir.

Yakıt tankı kapasitesi, en son ne zaman temizlenmiş ve yakıt filtrelerinin durumunu kontrol edin. Yağ filtresi ve yağ ne zaman değişmiş, hava filtresi değişim tarihini öğrenin.

Motorun seri numarasında da bakmayı unutmayın, ruhsattaki seri numarası ile aynı mı kontrol edin.

Tekne güvertesi:

En sıkıntılı konulardan biri heçlerden içeriye su girip girmediğinin anlaşılmasıdır. Bunun için en iyi yöntem yağmur yağarken ekspertiz yapmaktır 🙂 . Diğer yöntem ise tüm heçleri kapatıp, kapıyıda kapatıp tüm tekneyi yıkamaktır. Bu aşamayı en sona bırakmak en akıllıcası. Bu başınıza gelebilecek büyük bir sıkıntı hakkında bilgi verir.

Eğer havuzluk ve teknenin üstü tik kaplıysa bunların bakımlı olup olmadığını, vardevelalar üzerinde ahşap kaplama varsa bunların durumu ve zımpara vernik ihtiyacının olmadığı gibi detaylara bakmakta yarar var. Bir de tekneye gelen yağmur veya deniz suyu rahatça tahliye oluyor mu bunu incelemenizde yarar var.

Teknelerde tik kaplama
Tik kaplamada sorun varsa tamir masraflarını da dikkate alın

Genel anlamda verdevelaların durumu, tentelerin durumu ve yeterli olup olmadığı, havuzluktaki mobilyalar, minderler, parasella ve varsa dingy’nin durumuna bakmak lazım. Bunlar masraf istiyormu tek tek çıkarmakta yarar var.

Elektronik ekipman, ışıklandırma, aküler, elektrik tesisatı ve varsa jeneratör

Oldukça masraf çıkarabilecek bir alandır. Öncelikle teknedeki sigorta paneline ve üzerindeki anahtarlara bakın, bunların üzerinde ne işe yaradıkları yazıyormu tek tek kontrol edin. Tüm aydınlatmaya bakın tüm cihazların çalışıp çalışmadığını kontrol edin. Mümkünse panelin arkasını açın ve kablolamaya bakın, kabloların üzerinde etiketler var mı kablo kalınlıkları yeterli mi ve belli bir standartta mı çeklimiş bunlara bakın. Özellikle özel yapım teknelerde bunları kontrol etmeniz önemli, bazen özel yapım tekneler standard yapılanlardan çok daha iyi olabiliyor ama çoğu zaman da belli bir standartda yapılmadığı için sonrasında başınıza çok iş açabiliyor. Teknenin elektrik şemasını mutlaka isteyin. Yeni bir cihaz eklemek istediğinide işin içinden çıkamayabilirsiniz.

ikninci el tekne
Elektrik tesisatını, sigorta kutusunu ve kablolama etiketlerini kontrol edin.

Aküler teknelerde iki türdür, biri motoru çalıştırmak için starter akü diğeri de diğer ekipmanları, cihazları, buz dolabını, aydınlatmayı çalıştırmak için olan hizmet aküleri. Bu akülerin AGM veya jel akü olması daha doğrudur hem daha uzun ömürlü olurlar hem de uzun süre şarj etmeden kullanmaya müsaittirler şarj edildiğinde de eski performansına geri dönerler.

Akülerle ilgili şu makaleleri okuyabilirsiniz. “Akü seçimi ve kullanımı”,”Aküler nasıl çalışır?”. Akülerin sağlam olup olmadığını anlamak için cihazlar vardır, en önemlisi belirli yükte kaç volta indiğini ölçmektir, tam şarj olduktan sonra 6-8 saat hiç şarj edilmemiş akünün de 12.6 volt vermeye devam etmesi önemli bir göstergedir. Aküler ile ilgili makalelerde detayları bulabilirsiniz ama tekneye gelen eksperden bunu test etmesini istemelisiniz.

Jeneratöründe marin tip olması önemlidir, marin tiple diğerleri arasında ciddi fiyat farkı oluyor, çoğu ürün de Çin menşeili buraya gelip üzerine marka basılıyor, akü grubunu kaç saatte şarj ettiğini de öğrenin, yakıt deposu ne kadar ve kaç gün çalıştırıp aküleri şarj etmeniz mümkün bunu anlarsınız. Ayrıca klima ve ısıtıcı akülere mi bağlı yoksa jeneratöremi onu da netleştirmek lazım. Çoğu zaman marina enerjisi olmadan bu ekipmanlar çalışmayabilir. Jeneratörü devreye almaya gerek kalmadan motor gücü ile de şarj imkanı olmalı, bunu da öğrenin. Jeneratör olmayan teknelerde zaten başka seçenek yok. Motor dışında solar panel ve rüzgar gülü sayesinde de aküleri şarj etmek mümkün ve şarj seviyelerini belli bir voltajda tutmaya da yararlar.

GPS, chartplotter, pusula, radar, balık bulucu, derinlik göstergesi gibi cihazların hepsini kontrol ettirin, hepsinin kullanma klavuzunu isteyin. Chartplotter’ın haritasının nasıl güncelleneceğini öğrenin. VHF telsizi çalıştırın, özelliklerini öğrenin, DSC özelliği var mı sorun. VHF ve DSC özelliği ile ilgili şu bölümden bilgi alabilirsiniz: “VHF Telsiz”.

Irgat, demirleme, bağlama halatları, usturmaçalar

Irgatın gücü tekne ve çapa ile orantılı mı, markası ve modeli nedir öğrenin. Zinciriniz kaç metre ek halat var mı, dümen önünden çapayı atma/alma düğmeleri var mı, bu tür bilgileri öğrenin ve test edin. Dümenin önünde de çapa atma/alma düğmeleri olabilir, bunu da kontrol edin.

Bağlama halatları yıpranmış mı eksikleri var mı ve uzun yedek halatlar mevcutmu sorun. Ayrıca usturmaçalar yeterli mi bakın genelde bordalarda üçer usturmaça ve kıç tarafta bir büyük usturmaça olur, toplamda yedi adet.

Dümeni seyir halinde test edin, hassasiyetine bakın. Yelkenlilerde teknenin dümen tipini sorun, bu konuda bilgi almak için şu makaleye bakabilirsiniz: “Well-balanced helm”, “Weather helm” ve “Lee helm” kavramları

Sintinede su var mı kontrol edin, tuzlu su ise önemli olabilir tatlı su ise kapaklardan veya tuvalet/mutfak tararfından su kaçırıyor olabilir. Sintine popması çalışıyor mu kontrol edin.

Teknede merdiven var mı ve durumu nedir kontrol edin.

Yelkenliler için direk, salma, çarmıh telleri, yelkenler ve yelken halatları

Direğin sağlamlığı ve salmanın sağlamlığı yelkenliler için en kritik konudur, bunları iyice kontrol ettirin, çarmıh telleri çok eskimişse değişmesi gerekebilir. Ana yelken, cenova ve varsa balon yelkenlerini açıp kontrol edin. Tüm yelken halatlarını kontrol edin. Buradaki sorunlar sonrasında büyük masraf açacaktır.

Kamaralar, mutfak, tuvaletler, ısıtıcı ve klimalar

Tüm kamaralardaki dolapları, kapakları tek tek kontrol edin. Yataklarında küf yapıp yapmadığına bakın, gerekirse yatakları çıkarıp kamaralara öyle bakın.

Tuvaletlerin çalışıp çalışmadığını kontrol edin, su giderlerini ve muslukların korizyona uğrayıp uğramadığına bakın. Pis su tankının boyutunu sorun.

Mutfakta buzdolabı, buzluk, fırın, ocak ve lavaboyu test edin. Gerekli dolaplar var mı ve tüm mutfak gereçleri var mı kontrol edin. Temiz su tankı kaç litre, tek bölüm mü detaylarını sorun.

Isıtıcı varsa test edin, gücüne bakın. Klima varsa onları da kontrol edin, filtreleri vb yenilenmiş mi bakın. Isıtıcı ve klimalar sadece marina elektriği ile mi çalışıyor, jeneratöre bağlımı vb. bu detayları öğrenin.

Sonradan takılan cihazlar elektrik tesisatını zorlar, doğru takılıp takılmadığını kablolamanın doğru olup olmadığını anlamaya çalışın.

Güvenlik ekipmanları

Teknede CE belgesi var mı sorun, CE belgesi mutlaka güvertede biryerde çakılıdır, hangi sınıf kaç kişilik öğrenin.

Teknenin toplam kapasitesi kadar can yeleği olması lazım, CE belgesinde toplam kapasite yazar.

Can simidi mutlaka olması lazım.

EPIRB, AIS, SART, RADAR gibi güvenlik cihazlarından var mı öğrenin. EPIRB ve SART gibi cihazların batarya durumunu öğrenin. 6 ile 10 yıl arasında kullanılabilinen lityum-ion bataryaları vardır ve bu da size sonrasında ek maliyet getirecektir.

Teknenin kapasitesine göre yangın tüpleri var mı ve son kullanma tarihleri nedir öğrenin. Son kullanmatarihini geçtiyse bunlar da masrafınız olacaktır. Bir de yeterli sayıda yoksa tamamlamanız gerekecektir.

Rutubet kontrolü

Rutubet bir teknenin en büyük düşmanıdır ve iyi bakılıp bakılmadığı konusunda da fikir verir. Gövde kısmında ve sintinedeki rutubet ozmoz sorunu için zemin hazırlar. Motor ve elektrik aksamı, tüm elektronik cihazlar için en istenmeyen şey rutubetli ortamdır.

Teknenin içine girdiğinizde rutubet kokuyormu kontrol edin. Daha önce havalandırmış olabilirler bu yüzden yatakların altına bakın nem var mı? Musluk gibi metal aksamlara bakın onlarda korizyon var mı? Dolapların içinde kitap varsa sayfalarından aşırı rutubete maruz kalıp kalmadığını anlayabilirsiniz.

Teknede rutubet olup olmadığı teknenin kötü olduğu anlamına gelmez ama tüm ekipmanların düzgün çalıştığına iki kez emin olun ve teknenin altını kaldırdığınızda (eğer fiber tekneyse) ozmoz oluşmuşmu ona dikkat edin. İyi bir havalandırmayla, özellikle yazın 1 ay karaya çıkarıp güneşle bekletmekle veya daha önce “Tekneler için nem alıcı cihazlar” adlı yazımda belirttiğim gibi bir nem alıcı cihazla bu sorunu rahatlıkla aşabilirsiniz, önemli olan teknede ve cihazlarında kalıcı bir hasara yol açıp açmadığıdır.