Ana Sayfa Eğitim Tekneler gövde boylarından neden daha hızlı gidemezler?

Tekneler gövde boylarından neden daha hızlı gidemezler?

5474

Yelkenlilerin çıkabilecekleri hızlarda rüzgarın dışında başka bir engel daha vardır, o da teknenin boyu. Teknenin boyu demişken iki türlü boy ölçüsü vardır, biri teknenin toplam uzunluğu, yani en uç noktalarının arasındaki uzunluk (LOA, İng Length Overall) diğeri ise teknenin su hattındaki uzunluğu ( LWL, İng. Load Waterline Length). Teknenin hızı ile ilgili olan LWLdir, yani teknenin su hattındaki uzunluğu.

Gövde hızı (İng. hull speed) olarak bilinen bu kavramdaki kullanılan genel formül şu şekildedir. Deniz mili olarak gövdenin hızı eşittir, feet olarak gövdenin boyunun karekökü çarpı 1.34. Örnek olarak eğer 36 feet boyunda bir tekneniz varsa

Peki 1.34 çarpanı nereden geliyor ve niye böyle bir kısıtlama var? Bunu anlayabilmemiz için gövde yapılarını biraz irdelemek gerekir. Yelkenli teknelerin gövde yapısı suyun içindedir, yani çoğu hız motorları gibi hızlandıkça suyun üzerine çıkıp kayma (İng. planning) yapmazlar. Bu tür gövdelere deplasman hacimli gövde (İng. displacement hull) denir ve suyu yararak ilerlerler. Tekne ilerlerken fizik kuralları gereği hem başta hem de kıçta iki ayrı dalga yaratır. Bu dalga serilerin hızı 1.34 çarpı dalga boyunun kareköküne eşittir ve formül buradan gelmektedir.

Gövdenin hızı ve baştaki dalganın boyu büyüdükçe öyle bir noktaya gelebilir ki, gövdenin boyu dalganın boyuna eşit olabilir ve başta yaratılan dalga ile kıçta yaratılan dalga birleşirler. Buraya kadar bir sorun yok fakat gövde hızı daha da artarsa baş dalga gövdeyi geçer ve kıç dalga baş dalga tarafından çekilir ve teknenin arka kısmı boşluğa düşer. Burada limit başlar. Özet olarak teknenin gövdesi, dalganın boyunun artmasından dolayı dalgadaki çukura düşer.

Tüm bu formül ve teoriler standart deplasman hacimli tekneler için geçerlidir. Ayrıca bu formül teknenin tasarımı ile de çok ilgilidir, bu tür sorunlar çözmek için teknenin arka kısmında değişik tasarımlar yapmak mümkündür. Ayrıca bazı küçük yelkenliler belirli ölçüde suda kayabilmektedirler bundan dolayı gövde hızları kısıtlayıcı bir limit olmaz. Tüm bu hesaplamalar standart olarak düşüneceğiniz teknelerde kabaca bir fikir vermek amacındadır.