Çoğumuz otomobilin kilometresine bakarak az çok bir yıpranma payı hesaplayabilir. Bir de yaşına bakarız ona göre otomobilin ne kadar sık kullanıldığını ve aşırı kullanılmış olup olmadığını tahmin edebiliriz. Tekne motor saati ise biraz farklıdır.
Peki teknelerde dizel motorların saatleri ne ifade eder? Ne kadar kullanılmış diyebiliriz? Bu makalede bu konuyu anlatmaya çalışacağım. Öncelikle şu noktalara dikkatinizi çekmek isterim:
- Bir motorun saatinin az olması, o motorun ve teknenin iyi koşullarda olduğu anlamına kesinlikle gelmez.
- Bir motorum bakımlarının düzgün yapılıp yapılmadığı zamanında yağ ve filtrelerinin değişip değişmediği çok önemlidir.
- Motorun rutubete maruz kalıp kalmadığı da önemlidir, tekneye hiç uğramayan bir kişi veya düzenli aralıklarla motorun çalışmaması ve teknenin havalandırılmaması da son derece motora zarar veren unsurlardandır.
- Çok yüksek devirde kullanılan motorlar da aşırı derecede yıpranabilirler.
Şunu da belirtmek isterim, genellikle eski yapım ağır motorlar daha uzun ömürlü oluyorlar, yeni hafif alaşımdan yapılmış motorlar ise daha kolay çalışabilen bir yapıya sahiptirler fakat nispeten daha az ömürlü oluyorlar. Tabi ki üreticiden üreticiye ve modelden modele farklar vardır.
Özetle şunu söylemek istiyorum, tekne motor saati nin az olup olmaması bir kriter olsa da diğer faktörler de son derece önemlidir. Bir teknenin motorunun ne kadar iyi olup olmadığını anlayabilmek için uzman bir marin motor ustasına göstermeniz en doğrusudur.
Bu uyarıları yaptıktan sonra motor saatinin ne kadar bir kullanıma denk geleceğini göstermeye çalışacağım.
Bunu anlatabilmek için 5 değişik kullanım tipi oluşturdum, Yelkenci-1, Yelkenci-2, Motorcu-1, Motorcu-2 ve Charter. Çok büyük olasılıkla satın almak istediğiniz tekne bu kullanım tipleriyle birebir örtüşmeyecektir, fakat biraz tabloyu kullanmaya başladıktan sonra ve özellikle bu işte yeni biriyseniz size bir şeyler ifade etmeye başlayacaktır.
Ayrıca bu tipler tekne ilk alındığın günden itibaren geçerlidir, yani 2015 model bir tekne alacaksanız 2015 yılından itibaren örneğin Charter tipinde kullanıldığını varsayıyorum, aksi taktirde çok fazla olasılık ve tip tanımlamam gerekecektir, bu da pratik değildir. Örneğin bazı tekneler 5 yıl Charter tipinde kullanılmış daha sonra 3 yıl Yelkenci-1 tipinde de kullanılmış olabilir.
Şimdi oluşturduğum tiplerin açıklamalarına bakalım:
- Yelkenci-1: Ağırlıklı yelken, motoru marina içinde ve şarj amaçlı kullanıyor. Ayda 2 hafta sonu, 6 ay boyunca, günde yarım saat çalışıyor, tam yelkenci.
- Yelkenci-2: Ağırlıklı yelken, motoru marina için, bazen kısa süreli yollarda destek amaçlı kullanıyor. Ayda 2 hafta sonu, 6 ay boyunca, günde 2 saat çalışıyor.
- Motorcu-1: Hem yelken hem motor, biraz motor ağırlıklı. Ayda 2 hafta sonu, 6 ay boyunca, günde 4 saat çalışıyor.
- Motorcu-2: Motor ağırlıklı ama yelken de yapıyor. Ayda 4 hafta sonu, 6 ay boyunca, günde 4 saat çalışıyor.
- Charter: Yılda 5 ay sürekli kiralanıyor, günde 4 saat motor çalışıyor.
Bu hesaplamalara ayrıca yıllık bakım için çalıştırma sürelerini de ekledim, atıl kalan günler için, böylece her tip için yıllık kullanım sürelerini hesaplamaya çalıştım. Sizin yapmanız gereken şey, eğer bir ilanda 2014 model 1700 saatte bir yelkenli gördüyseniz, öncelikle yıl sırasını buluyorsunuz ve 1700 saate en uygun olan tipe getiriyorsunuz. Bu örneğimiz Motorcu-1’e yakın çıktı, buradan kabaca nasıl bir kullanımda olduğunu anlayabilirsiniz.
Charter tipini 2008 yılına kadar hesapladım çünkü genellikle 7-8 yılın üzerinde Charter teknesi olmuyor ülkemizde bazı istisnalar olsa da. Aksi taktirde motor saatleri inanılmaz yüksek rakamlara çıkıyor; zaten 20 yıl tekneyi Charter’a vermek de büyük bir başarı olurdu…
Edit 2021 – Günümüzde ekonomik nedenlerden dolayı charter tekneler çok daha uzun süre hizmet verebiliyor, özellikle daha ekonomik modeller.
Not: Tablo 2020 yılında güncellenmiştir.
