Çapa takılması çok sıkıntılı bir durumdur. Hem çok pahalı olan çapa ve zincirinizi bırakmak durumunda kalabilirsiniz hem de daha sonraki seyirlerinizde çapasız kalırsınız. Bu iki nedenden dolayı kimse çapasını bırakıp gitmek istemez, yedek çapa ve zinciriniz olsa bile.
Takılmayı önlemenin en iyi yolu doğru zemine demir atmaktır. Bu konuda bilgi almak için “Çapa tipleri ve karşılaştırılması” adlı yazıyı okuyabilirsiniz. Fakat bu her zaman mümkün olmayabilir ve denizin dibini tam olarak göremediğimiz zamanlarda da çapanın takılması olasıdır. Bazı bölgelerde zemin yapısı hep aynı olduğundan yakın biryerde alternatif bulmak da mümkün olmayabilir. Birden fazla varyasyon olduğundan tip tip anlatmaya çalışacağım.
Bu yöntemin bazı ingilizcede tripline olarak geçmekte, hem şamadıra hem de buna bağlı bir kılavuz halattan oluşmaktadır. Bu yöntemi kullanabilmek için aşağıdaki resimde gösterildiği gibi çapanın diğer ucuna halat bağlanabilecek bir halka olması gereklidir. Bu tür bir çapanız yoksa bu yöntemi uygulayamazsınız.
Aşağıdaki şekilde kayaya takılmış bir çapa görülmektedir. Tekneyi zincir yönünün ters istikametinde dahi çekmeye çalışsanız bu durumda bile çapa kayadan kurtulmayabilir. Çapanın diğer ucundan çekerek çapaya dönme hareketi sağlar bu sayede çapayı yerinden çıkarabilirsiniz.
Aşağıdaki videodan da sistemin nasıl çalıştığını izleyebilirsiniz. Burada yaptığımız çapayı elle veya ırgat vasıtasıyla atarken çapanın diğer ucuna “yeterince uzun” bir halat bağlamak ve bu halatın diğer ucunu da bir şamandıraya bağlamak. Şamandıra bu durumda çapanın tam hizzasında denizin üzerinde yüzüyor olacaktır. Yani bu çapanın da yerini bize gösterecektir. Bir takılma durumunda motorla çapanın (şamandıranın) hizzasına kadar ilerleyip kılavuz halatı çekerek çapayı kurtarırırz (eğer çok şanssız değilsek).
Halatın uzunluğu demir attığımız yerin derinliği kadar olmalıdır. Bu nedenle yukarıda “yeterince uzun” demiştim. Peki her demir attığımız yer için ayrı bir halat mı ayarlayacağız?
Bu mümkün değil tabiki, yapılacak en pratik yöntem deniz derinliğine denk bir yerden şamandırayı bağlamak olacaktır. Bu da çok pratik değil ben bunu sevdim sık sık kullanacağım derseniz şamandıranın altına bir makara sistemi takıp, halatı buradan geçirip halatın ucuna da bir ağırlık bağlayarak kendini otomatik ayarlayan bir halat sistemi yapmanız mümkün. En fazla demir atacağınız yer 20 metre olacaksa maksimum 20 metrelik bir halatla bu işi çözmeniz mümkün olacaktır. Halatın ince ve batar tipte olması daha kullanışlı olacaktır.
Bu şekilde çapa takılması derdinden büyük olasılıkla kurtulmuş oluruz. Ayrıca çapanın nerede olduğunu da net olarak görür ve diğer teknelerin sizin zincirinizin üzerinden kendi çapalarını atıp karışmasını da engelleyebilirsiniz.
Bu avantajlara rağmen bu mekanizmanın da ilk anda akla gelmeyecek handikapları vardır:
- Bu şamandırayı tonoz zannedip bunu çekip teknesini bağlayan olursa (ki oluyor) sizin çapa yerinden çıkacaktır (şamandıranın üzerine açıklama yazsanız bile)
- Yakın yerde alargada demirleyen bir tekne varsa rüzgarda bu şamandıraya doğru gelip onun üzerinden geçerek veya kenara iterek yine sizin çapayı yerinden oynatabilir.
Çapayı sağlama alayım derken teknenizin çapasını zeminden çıkarabilirsiniz. Bu olumsuzluklardan kurtarmanın en emin ama en masraflı ve zor yolu atacağınız kaloma kadar kılavuz halatı da hazır tutup atmaktır. Bu en emin yoldur.
İkinci yöntem şamadırayı küçük seçip (beyaz tombul simit şeklinde olanlardan) denizin 4 metre altında kalacak şekilde konumlandırmaktır, ucuna da bir izbarço bir bağ yapmanız faydalı olacaktır. Bu durumda çapa takıldığında 10 metreye dalamazsanız bile 4 metre derine dalarak (veya teleskopik bir kakıç kullanarak) buraya bir kanca takıp bu şekilde çapayı oynatabilirsiniz. Bu şekilde hem diğer teknelere mani olmazsınız hem de çapanın kaza ile çıkma şansı olmaz.
İşi abartıp başka patentli yöntem kullananlarda var. Çapa Cadısı (Anchor Witch) bunlardan biri. Patentli bir sistem ve bildiğim kadarıyla Türkiye’de satılmadığından üzerinde çok durmadan çalışma prensibini hızlıca anlatıp bir videoyu ekledim.
Mantık yine aynı. Bu sefer çapadan en fazla 1 metre yukarıda bir küçük şamandıra sistemi var. Çapanın diğer ucuna metal bir halatla bağlı. Bu şamandıra da zincirin bir boğumuna plastik kablo ile bağlı. Takılma olma durumunda yukarından bir silindirik kılavuz halatla indiriliyor ve bu klavuz yapı zincirle küçük şamandıranın arasındaki plastik kabloyu kesip kendini küçük şamandıra topa takıyor. Eminim takması ve kabloyu kesmek çok kolay değildir ama bu yöntemi size alternatif bir fikir verebilir.
Bütün bunların dışında çapa takılması çok derinde değilse, hava ve dalga durumu uygunsa ve dalma tecrübeniz varsa teknede bulunmasında çok yararı olan 1-2 litrelik küçük dalış seti ile de bu işi kolayca çözebilirsiniz.
