Ana Sayfa Eğitim Atmosferin Yapısı

Atmosferin Yapısı

6430

Atmosfer, en basit tanımıyla, dünyamızı saran gaz karışımıdır. Bu gazlar Azot, Oksijen, Hidrojen, Helyum, Karbondioksit, Argon, Ozon ve su buharından oluşur.

Atmosferin katmanlarını aşağıdaki şekilde görebilirsiniz:

Havayı oluşturan ve ısıtan katman ilk tabaka olan troposferdir. Troposferdeki su buharları meteorolojik olayların oluşumunu sağlar, bulutlar da bu su buharlarından oluşur. Su buharının yükseklerde soğuyarak yoğunlaşması bulutların oluşma nedenidir.

Meteorolojik ölçümde kullanılan parametrelerden en temel ve önemlileri basınç, ısı, nem, rüzgar ve bulutlardır. Bu parametrelerin birlikte incelenmesiyle birlikte daha güvenilir hava tahminleri yapmak mümkündür. Bu nedenle bu parametrelerin ne olduğunu, ve değişimlerinin ne anlama geldiğini bilmek önemlidir. Bu parametrelerin özümsenmesi “Meteorolojinin Denizcilikteki Önemi” adlı makalede bahsedilen “klasik yöntemler” ile kendi hava tahmininizi yapmanıza olanak sağlayacaktır.

Atmosferin kalınlığı 1000km’ye yakındır fakat hava oluşumlarında bizi ilgilendiren kısmı 100km’yi geçmez. Atmosferin ilk 25km yüksekliğindeki gazların detaylarını aşağıdaki tabloda görebilirsiniz:

Havanın ısınması ozon, karbondioksit ve su buharı sayesinde olur, bu gazlar ısınır. Karbondioksitin fazla olması aşırı ısınmayı beraberinde getirir, bu nedenle tabiat için aşırı karbondioksit salınımı çok önemlidir. Öte yandan su buharı yağış, bulut ve sis gibi olayların oluşmasını sağlar.

Ozon gazı ise uzaydan gelen ışınları filtreler. Bu filtreleme esnasında spektrumdaki mavi rengi de filtrelemiş olur ve bu şekilde gökyüzünü mavi olarak görürüz.

Atmosfer;

  • Dünyamızı koruyucu bir tabaka gibi sarar, aşırı derecede ısınıp soğumasını engeller ve zararlı ışınlardan da korur.
  • Yaşamsal gazları içerir
  • Meteorların dünyamıza zarar vermesini engeller veya azaltır
  • Dünya ile birlikte dönerek sürtünmeyi engeller.

Atmosferin tabakaları:

1- Troposfer

Atmosferin yeryüzüne en yakın kısmıdır ve yaklaşık 10km yüksekliğindedir. Yukarıda bahsettiğimiz atmosferdeki gazların çoğu bu tabakadadır, dolayısıyla hava olaylarının önemli bir kısmı bu tabakada görülür. Yükseldikçe sıcaklık düşer, yaklaşık olarak her kilometrede 6.2 derece düşer.

2- Stratosfer

Bu tabaka çok kalındır, yaklaşık 40km kalınlığındadır ve en üst noktası yeryüzünden 50km yukarıdadır. Hava hareketlerine özellikle yüksek bölgelerinde neredeyse hiç rastlanmaz. Yerçekimi azdır ve troposfer’in tersine yukarı doğru çıkıldıkça sıcaklık yükselir. Ozon gazı bu katmandadır.

3- Mezosfer

Stratosferin üzerinde yaklaşık 30km kalınlığında bir tabakadır.Bu tabaka dünyaya kalkan görevi görür ve yeryüzüne düşen meteorlar bu tabakada parçalanır. Ozon gazı bu tabakada da vardır ama su buharı çok azdır ve sıcaklık düşüktür.

4- Termosfer

Mezosferden itibaren 700 km. yüksekliğe kadar uzanan katmandır. Bu katmanda güneş ışınları yoğun olarak hissedilir. Sıcaklığın güneşin etkisine göre 200 ile 1600°C’dir. Bu katmanda gazlar iyon halinde bulunur ve iyonlar arasında elektron alışverişi oldukça fazladır. Bu nedenle haberleşme sinyalleri ve radyo dalgaları çok iyi iletilir.

5-Ekzosfer

Bu katmanların en üstünde ekzosfer tabakası vardır. Az miktarda hidrojen ve helyum atomlarından oluşur. Yerden yaklaşık 10.000 km yüksekliktedir. Bu katmandan sonra artık bir sınır olmadığı için boşluğa geçiş başlar. Yapay uydular bu katmanda bulunurlar, yerçekimi çok düşüktür ve gazlar çok seyrektir.