Bazen öyle durumlarda kalırsınız ki, marinadaki yelkenlilerin bayrakları pır pır etmeye, mandarlar direğe çarpmaya başladığında da ister istemez bir düşünce alır, sert havada yelken yapmalı mıyım? Yoksa limanda mı kalmak daha doğru?
Son yıllarda Türkiye’de de artarak meydana gelen deniz kazaları, denize açılıp açılmama konusunda daha dikkatli davranmamız gerektiğini tekrar hatırlatıyor. Denizde kısa zamanda havanın aniden değişebileceğini dikkate aldığımızda esasında her zaman tedbirli olmamız gerekir, özellikle yanımızda tecrübesiz kişiler varsa…
Şu an yayından kaldırılmış youtube’da izlediğim bir videoda, ABD’de Kaliforniya açıklarında “Channel Adaları” yakınında çekilmiş. Denize açılmadan da hava kötümüydü bu bilgi yok ama video çekildiğinde hava kötü, nerden baksanız 30-35kn üzerinde rüzgar var, dalgalar kaba. Sert havada yelken yapıyorlar.
Bu videonun altında bir çok yorum yapılmış, videoyu çekenlerde o anki durumu anlatmak için yazılar eklemişler. Yazıların birinde 105’e yakın teknenin kaza geçirdiğini belirtiyorlar. Kendileri sağ salim evlerine dönebilmiş, biraz da şans onlardan yana gülmüş.
Çocuklar ve köpekleri içeride, hatch kapakları kapalı oturuyorlar, can yelekleri giyilmiş, gayet sakin ve panik yapmıyorlar, yelkenli ahşap olduğundan deplasmanı iyi, yelken yapmaları da çok olumlu çünkü bu tür havalarda motor daha yıpratıcı olur, motora zarar verebilir ve sürekli dalgalarda inip çıkıldığında yakıt tankının dibine oturmuş pislikler kalkar (varsa) ve yakıt filtresini tıkar.
Yapılmaması gerekenlerin başında dingi’nin arkadan halatla çekilmesi (bir ara teknenin kıçı dalgadan düştüğünde halatı koparıyordu). Ayrıca herkesin kendini kılavuz halata (İng. jackline) bağlaması gerekirdi, çünkü böyle bir durumda bir kişinin denize düşmesi için yapılması gereken manevralar, eğitimlerde yaptığımız (ve bir daha hiç tekrarlamadığımız) 10kn rüzgardaki manevralara pek benzemez.
Peki, baştaki sorumuza geri dönecek olursak, ne zaman çıkmalıyız? Bu sorunun tek bir cevabı yok. Çıkmaya karar vermeniz için bazı şartların kontrol edilmesi gerekir diye düşünüyorum:
- Teknenin bakımları tam mı? Sert rüzgarda direk ve yelken donanımı dayanabilir mi?
- Tekneyi sert havada kullanmak için yeterli sayıda deneyimli denizci var mı?
- Yüzme bilmeyen, sağlık problemleri olan veya küçük çocuklar var mı? Siz tekneyle ve denizle uğraşırken bu kişilere bakabilecek başlarında biri olacak mı? (en zayıf halkayı oluştururlar)
- Teknede herkese uygun birer can yeleği var mı? Tercihan kendiliğinden şişen. (teknede bulunan evcil hayvanlar için de geçerli)
- Denize adam düşütü manevrasını sert havada yapabilecek deneyiminiz var mı? Can askısı, fırlatma ipi gibi ekipmanlar teknede var mı? Herkesi bağlayabileceğiniz bir emniyet halatı var mı?
- Bakımı yapılmış, teknedeki herkesi içine alabilecek can salı var mı? Kullanmayı biliyor musunuz?
- Güvenlik ekipmanlarınız var mı, çalışıyorlar mı? VHF/DSC, EPIRP vb.
- Çevrede ters bir durumda destek alabilecek tekneler bulabilir misiniz? Kıyıdan ve limanlardan ne kadar uzakta olacaksınız?
- Hava koşulları tahminlerde daha mı sertleşiyor yoksa hava hafifleyecek mi?
Unutmayın güzel havalarda son derece keyifli yaptığınız yelken sizi kötü bir havada hiç tahmin edemeyeceğiniz hayatı tehdit edebilecek bir noktaya getirebilir. Yukarıdaki soruları hızlıca kendi kendinize sorun, deneyiminizi tekrar tartın ve karar verin.
Unutmayın her zaman doğru bir cevap yok ama en büyük kriter “can güvenliği”, tekne her zaman yenilenebilinir ama giden can geri gelmez.
