Bazı sorulara cevap vermek gerçekten çok kolay değildir. Bu soru da aynı kategorideki sorulara giriyor maalesef. Pek tabi ki herkes yeni tekne almak ister fakat işin ekonomik boyutunu düşündüğümüzde, hiç de kolay karar verilebilir bir konu olmadığını anlarsınız.
Öncelikle almayı düşündüğünüz teknenin fiberglass veya kompozit malzemeden yapılmış olduğunu varsayalım. Ahşap veya metal alaşımlı tekneler için çok ayrı bir analiz yapmak gerekir. En anlamlı cevabı verebilmek için biraz analiz yapmak biraz da kalbinizi dinlemeniz gerekir.
Önce bazı gerçekleri masaya yatıralım, eğrisiyle doğrusuyla:
- Her tekne zamanla yıpranır ve yıpranma payı vardır. Teknenize ne kadar iyi bakarsanız bakın zamanla modeli eskidiğinde değer kaybına uğrar.
- Bir fiber teknenin ömrünü doldurması 40-50 yıl gibi bir süreyi bulabilir fakat bu zaman diliminde nasıl bakıldığı ve hangi şartlarda kullanıldığı çok önemlidir.
- Tekneye ne kadar iyi bakarsanız bakın, motorun bir saat ömrü vardır.
- Arma, yelkenler, halatlar, pompalar, aküler, mutfaktaki bazı gereçler zamanla ömürlerini doldururlar ve değiştirilmeleri gerekir.
- Modellerinin eskimiş olması da bazı yeni geliştirilmiş özellikleri barındırmayacağı anlamına gelir. Örneğin yeni bir teknede kullanılan motor eski bir teknenin motoruna göre daha ekonomik ve hafif olabilir veya yeni tasarlanmış yelkenlilerde genellikle kıç kabinleri daha ferah olur vb.
- 2. el teknelerde aksesuarlar genellikle daha zengindir, zamanla tamamlanmıştır. Su ve yakıt deposu gibi kısımlar büyütülmüş ve bazen yedek yelkenler veya radar gibi cihazlar da bulunur.
- 2. el teknelerde bir çok malzemenin kullanım süresi dolmuş olabilir, tek tek hangi parçaların ne zaman değiştiğini bilmek bu anlamda çok önemlidir.
- Yeni tekne alırken özellikle fuarlarda ciddi indirimler yapılır veya aksesuarlar fiyata dahil edilir.
- 2. el teknelerin bayrağı seçilmiştir; ya Türk yada yabancı bir ülkenin bayrağına sahiptir, yabancı bir bayrağı bugünkü yönetmelikle Türk bayrağı yapamazsınız.
- 2. el alacağınız Türk bayraklı bir teknenin KDV ve ÖTV vergileri ödenmiş olur, bu anlamda Türk bayraklı bir tekne almak isteyenler için avantaj oluşturur. (Edit – bu kurallar değişti, zamanla da yeniden değişecektir)
- Yabancı bayraklı bir tekneyi balıkçı barınaklarına bağlayamazsınız. (Edit – bu kural değişti, zamanla da yeniden değişecektir)
- Yeni teknelerde karadan denize taşıma ve Türkiye’ye aktarma gibi maliyetlerde vardır. Bazı firmalarda hiç de küçümsenmeyecek maliyetler çıkabilir.
Bütün bu bilgiler ışığında şimdi işin ekonomik ve fiyat erozyonu kısmına gelelim. Aşağıdaki fiyat erozyon tablosu çok kaba olarak yeni alınmış bir teknenin her yıl ne kadar fiyat erozyonuna uğrayabileceğini gösteriyor (markadan markaya, modelden modele değişebilir, ortalama en çok satılan tekneler için geçerlidir).
Bu tabloya göre 5 yıl içinde %40 bir fiyat erozyonu söz konusu. Eğer 5 yıllık bir tekne alacaksanız 5 yıl önceki fiyatla (veya bugünkü yenisinin fiyatıyla) karşılaştırmaya çalışın. Buna göre aşağıdaki kılavuzu uygularsanız kabaca yeni mi 2.el mi alayım karar verebilirsiniz.
Kılavuz:
- 2. el alacağınız teknenin yılına göre bir fiyat erozyon tablosu çıkartın.
- Teknenin yeni fiyatı ile karşılaştırın.
- Tekne Türk bayraklı ve siz de Türk bayraklı almak istiyorsanız yeni teknenin Türk bayrak alması için gerekli ek ödemeyi de çıkarın.
- Yurtdışı suya indirme ve taşıma masraflarını da dikkate alın.
- Yeni ve 2.el tekne arasındaki aksesuar farklarını çıkarın.
- 2. el teknede yıpranmış kısımların listesini çıkartın, örneğin motor, yelkenler, buzdolabı, sintine pompası, kaplamalar, fiberin durumu, arma donanımı, halatlar vb. ve bunların onarılması yenilenmesi için ne kadar para harcamanız gerektiğini hesaplayın.
En sonunda bunları toplayarak kabaca bir fark bulacaksınız. Çıkan bu farka bakın ve banka hesaplarınızı kontrol edin 🙂
2. el tekneyi daha ucuza alabilirsiniz, eksikliklerini de zamanla gidermek isteyebilirsiniz. Bu anlamda ilk maliyet açısından 2. el almak daha uygun olabilir veya aldığınız 2. el tekneyi kredi sağlayarak hemen yenileyebilirsiniz bu durumda kredi maliyetini de yukarıdaki tabloya eklemeniz gerekecektir.
Unutmamanız gereken bir detayda eğer marinaya bağlayacaksanız teknenizi, yıllık “standart” maliyetlerin büyük bir kısmı marina bağlama maliyetleridir. Yeni veya eski bir tekne almak, standart bakım, marina veya sigorta masrafları açısından çok büyük fark oluşturmaz.
Hepsini özetleyecek olursam, tekne alma ve kullanma maliyetleri yüksektir. Bir tekneyi ucuza alabilirsiniz ama önümüzdeki 5 yılda size tahmin ettiğinizden daha çok masraf da çıkarabilir, o nedenle hem teknenin ilk alım maliyetlerini hem de 5 veya 10 yıllık toplam bakım, işletme maliyetlerini hesaplarsanız ileride başınıza gelebilecek tüm sorunları görebilirsiniz (örneğin 3 yıl sonra yelken değişecekse bunu da 3. yıldaki bakım masraflarına eklemelisiniz)
Ve son olarak da kalbinizi dinleyerek kararınızı verin. İçine girdiğinizde içinize sinmeyen hiçbir tekneyi almayın.
