Yıllık tatilinizi teknede ailenizle veya arkadaşlarınızla geçirmek, teknede yaşam çok keyiflidir. Özellikle ilk kez tatillerini teknede geçirecekler çok büyük bir heyecan duyarlar. Kaptanlarına da güveniyorlarsa harika bir tatil onları bekliyordur.
Eğer ailenizle veya arkadaşlarınızla bir tekne kiralayacaksanız veya teknenize misafir edecekseniz bazı kritik konuları gözden geçirmek ve teknedeki denizde yaşam konusuna uzak olan misafirlerinize baştan detaylı bir açıklama yapmanız gerekecektir. Neden mi?
Tekneyle çok büyük bir özgürlük içinde seyahat edersiniz ama tekne içinde belli başlı kurallara uymanız lazım, bu özgürlüğü diğer konuklarla yaşayabilmeniz için. Örneğin teknenin ev gibi temeli olmadığından her istediğiniz an ben çıkıp biraz dolaşayım, sıkıldım veya beni şuraya bırakır mısınız? diyemezsiniz. Topluca hareket etmek, topluca karar vermek ama kimsenin özgürlüğünü kısıtlamamak çok önemlidir. Bu nedenle tekneye binmeden değişmez kurallar tanımlamak bir kaptanın en önemli görevidir.
Kuralların bir diğer önemi güvenliktir. Denizde güvenlikten birinci sorumlu teknenin kaptanıdır, ama herkesin bunu iyi anlaması ve kaptana yardımcı olması gerekir. Kaptana kesin itaat ise şarttır.
Şimdi tekne yaşamında hayatınızı kolaylaştıracak bazı bilgileri özetleyelim:
1. Gezi Planı
Gideceğiniz yerleri, tatilinizin uzunluğuna göre önceden belirleyin. Mutlaka dönüş için toleranslı planlar yapın, zamanında geri dönebilmek için. En önemlisi de bir gezi planı oluşturmaktır. Gezi planında hangi koylara gidileceği nerelerde konaklanacağı, akşamları yemeğin nerelerde yenileceği, yelkenli bir tekneyse yelken yapılıp yapılmayacağı gibi konuları önceden netleştirin.
Örneğin: Tatile katılan kişilerin bütçeleri birbirleriyle uyumlu olmaya bilir, tekneyle yanaşacağınız bir iskeledeki restoranda pahalı bir akşam yemeği yemek herkese uymayabilir.
Bazı kişiler gün boyu yelken yapıp akşam üzeri bir koyda demirlemek isteyebilirler diğerlerine yelken yapmak eğlenceli gelmeyebilir, onlarda sık sık koylarda demirleyerek zaman geçirmek isteyebilirler.
Bir gezi planında kabaca anlaşırsanız, en azından kimin ne istediğini ve orta yolu nasıl bulacağınızı önceden belirlersiniz. Aksi taktirde çok büyük tartışmalar yaşanabilinir.
Gezi Planı hakkında bilgi almak için “Gezi planı nedir?” adlı makaleyi okuyabilirsiniz.
2. Kamarların Seçimi
İster inanın ister inanmayın, teknedeki en büyük kavgaların başında bu gelir. Genellikle iki kıç kamara bir de baş kamara vardır. Baş kamara diyince tabi yüksek rütbe gibi anlaşılır ve genelde hep orası istenir. Halbuki denizcilikteki terim bu, baş ve kıç. Kimse ben kıç kamarada kaldım demek istemez nedense, özellikle denize uzak olan misafirler…
Kural koyun!
Örneğin yaşa göre kamara seçimi, en yaşlı çift ilk kamarayı seçer, sırayla bu şekilde bir seçim yapılabilinir. (eğer yaşlar yakınsa daha büyük sorun çıkar) Eğer kamarada küçük bir çocukta kalacaksa çocuğu en küçük olan çift’den başlayarak kamara seçimi yapılabilinir. Eğer çiftlerden sonra tek misafirleriniz varsa en büyükten başlayarak kamara veya salondaki yatak seçimi yapılabilinir. Eğer misafirleriniz buna uygun değilse, yazı tura atıp belirleyin baştan, daha sonra kamara ile ilgili sorun çıkması herkese tatili zehir edebilir.
3. Tuvalet seçimi ve kullanımı
Eğer tek tuvalet varsa teknede seçim derdiniz kalmaz. Birden fazla tuvalet varsa tuvaletleri paylaştırabilir veya herkesin eşit kullanma hakkı olmasını belirleyebilirsiniz. Bazı tuvaletlerde duş da olduğundan çoğu durumda eşit kullanım daha az sorun oluşturur.
Teknedeki tuvaletlerin kullanımı biraz farklıdır, kesinlikle tuvaletin dışında tuvalet kağıdı dahil hiçbir şeyin tuvalete atılmaması çok önemlidir aksi taktirde tuvalet kullanılmaz hale gelir. Tuvaletin nasıl kullanılacağına dair bir açıklama mutlaka önceden yapılmalıdır gerekirse bir kağıda hangi yönün sifon yaptığı hangi yönün su çektiğini yazmaktan üşenmeyin. Bu tuvaletleri kullanan misafirleriniz için çok rahatlatıcı olacaktır. En önemlisi ise tuvaletin kolunu hangi pozisyonda bırakmaları gerektiğini yazmaktır.
Tuvalet kağıdının atılacağı çöp kovaları, evcilik oynayan çocukların evlerindeki çöp kutuları kadar küçük olur genelde. Bu kovaları nereden bulurlar bilemem ama gün içinde sağlıklı olarak kullanılması zordur, bu nedenle her gün toplanmak üzere siyah ve ağzı bağlanabilen orta veya küçük boy çöp torbalarını mutlaka tuvaletlerde bulundurun ve her sabah bu çöp torbalarını yenileyin. Ellerinizi kurulamak için de havlu kağıt bulundurmayı ve havlu kağıtları silindir rulolardan bir yere asmayı unutmayın. Teknede her an devrilebilir yere düşebilirler. Ayrıca duş varsa, ıslanmaması için hem havlu kağıtları hem de tuvalet kağıtlarını çıkarabilirsiniz.
Tuvaletin kullanımı dışında, tuvaletin hijyeni de çok önemlidir. Hijyeni sağlamanın en kolay ve etkin yolu, yolculuğa çıkmadan her tuvalet için “fıs fıs” özellikli ve çamaşır suyu ve hijyen özelliğine sahip temizleyicilerden alabilirsiniz. Kural olarak tuvalete her giren, tuvaleti kullanmadan önce hijyenik temizleyici ile hem tuvaletin içine hem de oturulacak yeri temizleyip havlu kağıtla silebilir, yine kullandıktan sonra aynı şekilde temizleyip havlu kağıtla kurulayabilir. Bu gayet yüksek bir hijyen sağlar.
4. Sınırlı Kaynaklar, Su ve Elektirik
Teknede temel olarak iki sınırlı kaynak vardır; su ve elektrik. En önemlisi de sudur, çünkü motoru veya jeneratörü çalıştırarak elektrik elde edebilirsiniz fakat suyu çoğunlukla sadece depodan sağlayabilirsiniz. Bazı teknelerde su yapıcı cihazlar vardır, deniz suyunu tatlı suya çevirirler ama çoğu teknede yoktur. Bu nedenle konforunuzu çok fazla bozmadan ama sınırlı olan bu kaynakları düzgün kullanmayı öğrenmeniz lazım.
Su kullanımı:
En çok duş yaparken su harcanır o nedenle saçınızı yıkayıp üzerinizdeki tuzu akıtacağınız bir şekilde yıkanmayı öğrenmelisiniz. Sizin keyfiniz diğer kişileri susuz bırakabilir bu da teknede ciddi kavgalara yol açabilir.
Bazı teknelerde, mutfak musluğunun altında ayakla basabileceğiniz bir pedal vardır. Bu pedala basarsanız musluktan gelen su tatlı su deposundan değil, denizden gelir. Bulunduğunuz yerdeki deniz temizse (marina veya kalabalık bir iskelede değilseniz) özellikle bulaşıkları yıkamak için bu suyu kullanabilirsiniz. Tekne kiralarken bu özelliğin olup olmadığını da sorabilirsiniz.
Yemek yapmak için ortak içme suyu alabilirsiniz, bu şekilde herkes kendi ihtiyacı olan içme suyunu rahatlıkla kullanabilir. Eğer ortam uygunsa içme sularını baştan kamaralara da paylaştırabilirsiniz bu sayede herkes içeceği suyun hesabını yapabilir. Suları buzdolabına koymak da ayrı bir iştir, bu konuda da önceden anlaşmanız lazım çünkü dolaplar çok küçük olur genelde ve herkes iki şişe su koysa başka bir şey sığmaz dolaba.
Elektrik kullanımı:
Teknedeki bataryalar genellikle en az 12 saatlik harcamayı karşılayacak şekilde planlanmışlardır. En büyük güç tüketen ve sürekli çalışan cihaz buzdolabıdır bu nedenle çok sık açılmaması önemlidir.
Akşamları kabinlerdeki ışıkları açık bırakmamak salonda da sadece çok küçük bir ışığın sürekli yanmasını sağlamak önemlidir.
Her gün yaklaşık 1 saat motorun çalışması ve bataryanın dolması sağlanmalıdır. Teknedeki ırgatın kullanımı sırasında motorun mutlaka çalışması sağlanmalıdır çünkü ırgat çalıştığında en büyük elektrik harcayan cihaz bu olur.
5. Görev paylaşımı ve Kaptan’a itaat
Öncelikle kendi güvenliğiniz için kaptanın kurallarına uymalısınız. Eğer teknede birden fazla kaptan ehliyeti olan kişi varsa, önceden aranızda kaptanı belirleyin.
Kaptan kim olursa olsun başta yaptığınız gezi planını mutlaka uygulayın, bu konuda karar alın.
Can yeleklerinin takılması gerektiği zamanlarda kesinlikle uygulayın. Maalesef Türkiye’de hala emniyet kemeri takmak istemeyen bunu kendilerini küçük düşüreceğini düşünen insanlar ve hatta şoförler var. Tekneye bindiğinizde herkes can yeleğini belirlesin ve kendine göre ayarını yapsın, bu işin denizde şakası olmaz.
Yanaşma, ayrılma veya demirleme, birden fazla kişinin yardımına ihtiyaç duyulan zamanlardır. Bu aşamada kaptan dümende olur, yanaşma ve ayrılma da kıç ve baş halatları yöneten yardımcılara ihtiyaç vardır. Burada nasıl çalışmanız gerektiğini belirleyin, kim neden sorumlu olacak. Demirleme konusu ise daha fazla koordinasyonu gerektiren önemli bir konudur. Bir kişinin genellikle baş tarafta demirin başında olması gerekir, ırgat kumandası havuzlukta olsa bile. Başta duran kişi çapanın atılması ve zeminin uygunluğundan emin olmalıdır (kaptana ek olarak).
Kıçtan kara bağlamalarda bir kişinin suya atlayıp kıçtan kara yapılacak halatı karada uygun bir yere bağlaması gerekir. Bunu yapacak kişinin deniz ayakkabısı olması ve maske/şnorkel kullanabilen bir kişi olması tercih edilmelidir (dikkat ettiyseniz yüzme konusuna hiç değinmedim 🙂 ) Sürekli aynı kişinin bu işi yapması biraz yorucu olabilir, bu nedenle önceden bu konuda anlaşmak gerekebilir. Dümeni kontrol edebilecek başka biri de varsa dönüşümlü bu işler yapılabilinir.
Yemek yapmak genellikle işin çok kolay kısmıdır, çünkü herkes güzel yemek yapamaz ve zamanla kimin yemek yapacağı belirlenir. Yemek yapmayanlara da bulaşık kalır buna göre bir denge kurulmalıdır.
Temizlik ise herkesin dikkat etmesi gereken bir konudur. Her gün bir çift temizlik sorumlusu olabilirler, sabahları mutfak ve tuvalet çöplerini toplayıp yerleri, masayı, mutfak üzerini silebilirler, dağılmış eşyaları toplayabilir ve diğer kişilerin dağınık eşyalarını toplamasını sağlayabilirler. Bu işler dönüşümlü olacağından birkaç gün içinde herkes birbirini daha iyi anlar duruma gelirler.
Teknede ve denizde yaşam çok zevklidir ve özgürlüktür. Ama en önemlisi bunu yaparken kimsenin güvenliğini tehlikeye atmamak ve özgürlüğünün diğerlerinin özgürlüğüne gölge olmasına izin vermemektir.
Bu makalede kısaca başınıza gelebileceklerden bahsettim, yola çıkmadan tavsiyem bu konuları önceden kararlaştırmanız ve kurala bağlamanızdır.
Teknede yaşam ve denizdeki özgürlükten bazı kareler…
