Makaleye tıklarken “O bir uzay roketi miydi?” dediğinizi duyar gibi oluyorum. Evet denizcilik sitesinde konu kalmadı ben de uzaya çıkmaya karar verdim 🙂 İşin şakası bir yana, bu konu ciddi ve denizde güvenlik konusu ve deniz seyri açısından birçok şeyi değiştirebilecek bir konu.
Starlink uydularını, girişimci Elon Musk’ın tüm dünyanın çevresine yüzlerce uydu göndermeye başlamasıyla duymaya başladık. Hedefi tüm dünyanın çevresine binlerce uydu fırlatıp bu uydularla yüksek hızlı internet servisi sağlamak, hem de dünyanın neresinde olursanız olun!
Mobil telefon hizmeti demiyorum, sadece İnternet, çünkü artık o işler İnternet üzerine kaymış durumda. Eğer bu işi başarırsa geçmiş olsun sabit hatlar, mobil operatörler! Başarırsa diyorum çünkü yıllar önce benzer bir projeyi Motorola firması yapmıştı ama o günkü teknoloji ve uyduları yörüngede tutma maliyetleri işin batmasına yol açmıştı. Bugün Virgin-Orbit bu konuda hala yol almaya çalışıyor ama rakipleri çok güçlü.
Elon Musk, üç dört yıldır yaptığı AR-GE çalışmalarının sonunda uydular adım adım kendi kurduğu Spacex firması tarafından atılmaya başladı. Toplam atmayı hedeflediği uydu sayısı 42 bin! Bu kadar uyduyu nasıl fırlatacak ve nasıl idare edecekler bilemiyorum ama rakiplerinden çok daha büyük ve kapsamlı bir alt yapı kurmayı planladığı bir gerçek.
Bugün uydu telefonları olmasına rağmen oldukça pahalı ve kapasiteleri çok düşük. Telefon fiyatları yaklaşık 1000 Usd ve 100 dakikalık konuşma 80 Usd civarında ve yıllık abone olunuyor. Bu yeni teknolojideki hedef aylık maksimum 100 Usd maliyetle 1 Gbps yüksek hızlı internet sunmak. Amazon’un patronu da bu işe soyunmaya başlamış, demek rekabet kızışacak ve bu fiyatlar çok daha düşük rakamlara düşecektir.
Şimdi komünikasyon teknolojilerini ve uzayı burada park edip denizimize geri dönelim. Bu demek oluyorki bu uydu teknolojisi yayılırsa ve ucuzlarsa, bu durum denizlerde kullanılan Navtex, EPIRB, AIS, VHF telsiz gibi birçok güvenlik ekipmanını değiştirebilecek düzeyde. Artık nerede olursanız olun yüksek hızlı internet ve alo demek mümkün olacak. Tahminen Chartplotter’lar da bu iletişim ağına bu telefonlar üzerinde bağlanabilinecek.
Eğer bu gerçekleşirse 5-10 yıl içinde denizlerdeki seyir çok daha güvenli bir hal alacak, denizde güvenlik konusu tamamen değişecektir. Birçok teknolojik aygıt tek bir cihaza evrimleşebilir. Navtex tamamen yok olabilir, AIS bağlantıları uydu üzerinden daha hızlı ve güvenli yapılabilinir. (GMDSS hakkında bilgi almak için GMDSS sayfasına bakabilirsiniz.)
Öte yandan bu teknoloji İnternet altyapısı olmayan yerlere ve yoksul ülkelere çok büyük bir imkan sunacaktır. Tek bir telefonla bir köye yüksek hızlı internet gelmesi çok şeyi değiştirebilecek bir güçtür, fırsat eşitliği ötesinde dengeleri bile değiştirebilir. Normal koşullarda o ülkede fiber ve santral altyapısı kurulup tek tek her köye mikrolink veya fiber teknolojiyle ulaşmak çok maliyetliyken (malesef genelde istenmiyor) bu engeller bir çırpıda ortadan kalkacak.
Hem de hükümetler ve devletlerin engelleyemeyeceği bir ölçüde regulasyonlar alt-üst olacaktır, telefon dinlemelerden tutunda, sayfaların yasaklanmasına, roaming fiyatlamalarına kadar çok şey değişebilir. Tabi her ülke kendi regülasyonunu ve yasaklamalarını getirmeye çalışacaktır ama işin büyüklüğüne ve basitliğine bakılırsa bunu engellemek çok da kolay olmayacaktır.
Öte yandan birkaç firmaya bağlı kalmak, ülkelerin güvenlik sorunları, gökyüzünde oluşacak kirlilik, teleskopla yapılan uzay çalışmalarının engellenmesi gibi bir çok olumsuz konu da gündeme gelecektir. Bütün bunların nasıl sonuçlanacağını görmek için 2-3 yıl daha izlemek ve teknolojiyi takip etmek gerekecekir.
