Ana Sayfa Eğitim İzobar ve cephe kavramları

İzobar ve cephe kavramları

4538

İzobarlar eş basınca sahip değerlerin birleştirilmesiyle oluşan eğrilerdir. İzobarlar birbirlerini kesmezler ve birbirlerine mümkün olduğu kadar paralel şekilde çizilirler. İzobarları çizme nedenimiz belli bir bölgedeki alçak veya yüksek basınç noktalarını göstermek ve bu noktalardaki basınç değişimlerini anlayabilmektir.

Aşağıdaki izobar şeklinde çizilmiş bir yüksek ve alçak basınç merkezlerini görebilirsiniz. Alçak basınç merkezlerine siklon (İng. cyclone), yüksek basınç merkezlerine ise anti-siklon (İng. anti-cyclone) da denir. (H) harfi İngilizcede “High” yani yüksek anlamına gelir ve (L) harfi İngilizcede “Low” yani alçak anlamındadır. Türkiye’de üretilen izobarlarda H yerine Y, L yerine de A harflerini görürüz.

Basınç rakamlarına baktığınızda büyük rakamların basınç değerlerine ait olduğunu hemen görebilirsiniz. Diğer yüzlü ve ikiyüzlü rakamlar (200, 160, 140, 120) gibi rakamlar yazılırken rakamın ilk 2 hanesi yazılmaz ve noktadan sonraki tek hane rakama eklenir. Örneğin 1020.0 basınç rakamı grafiklerde yer kazanmak adına 200 olarak yazılır. Ondalıktan sonraki 0 direk 20’nin yanına yapıştırılır ve baştaki 10 rakamı atılır.

Aynı yöntem 1000’in altındaki alçak basınç grafiklerinde uygulanmaz! 996.0’ı yazarken sadece baştaki 9 atılır ve noktadan sonraki 0 birleştirilir ve 960 olarak yazılır. 960 kesinlikle yüksek basınçla karıştırılarak 1096.0 olarak yazılmaz çünkü bu kadar büyük bir basınç pratikte olamaz.

İzobarların birbirine yakın olduğu yerlerde kuvvetli rüzgar oluşur. Yukarıdaki şekilde de L harfinin Güney-Doğu yönünde daha fazla rüzgar vardır.

Siklonlar, yani alçak basınç merkezleri;

  • Kötü havayı işaret ederler
  • Basınç çevreden merkeze doğru azalır
  • Rüzgarlar, çevreden merkeze doğru, saat yönünün tersine yönde dönerler (Kuzey Yarı Küre’de, Koriolis kuvvetinden dolayı)

Anti-siklonlar, yani yüksek basınç merkezleri;

  • Hava koşulları sakindir
  • Basınç çevreden merkeze doğru artar
  • Rüzgarın dönüşü saat yönündedir (Kuzey Yarı Küre’de, Koriolis kuvvetinden dolayı)

Farklı yoğunlukta ve hareketli iki hava kütlesi arasında oluşan sınıra cephe denir. Cephenin oluşabilmesi için sıcaklık ve yoğunluğun farklı iki hava kütlesinin yan yana olması lazım ve bu iki hava kütlesini birbirine yaklaştıracak saatin ters yönünde dönen (Küzey Yarı Küre için) rüzgar kaymasının olması gerekir.

Sıcak cephe özellikleri:

  • Sıcak cephenin önünde soğuk arkasında sıcak hava vardır.
  • Termometre yükselir, barometrede düşüş görülür.
  • Cephe önünde veya geçişinde yağış görülür

 

Soğuk cephe özellikleri:

  • Önünde sıcaklık yüksek arkasında düşüktür.
  • Gerisinde ve üzerinde kuvvetli bir basınç yükselmesi vardır, önünde ise hızlı bir düşüş.

Örnek olarak bir izobarın ve hava cephelerinin dikey kesitini aşağıda görebilirsiniz. Bu şekilde hava hareketlerini daha iyi anlayacağınızı düşünüyorum.