“Sabahın kızartısı akşamı kış eder, akşamın kızartısı sabahı güz eder” sözünü duymuş olabilirsiniz. Anlamı, sabah güneş kızararak doğarsa kötü havanın, rüzgarın, yağmurun işaretidir, akşam güneş batarken güneş kızararak batarsa yarın sabah için iyi havanın işaretidir.
İngilizcede şu şekilde söylenir “Red sky at night, sailor’s delight. Red sky in morning, sailor’s warning”. Biraz kafiyeli olduğundan İngilizce bilenler için daha akılda kalıcı olabilir.
Güneşin kızararak batması Güneşin kızararak doğması
Peki, bu söylem ne kadar geçerlidir,arkasında yatan gerçek nedir? Bunu daha iyi anlamamız için havayı ve gökyüzündeki renkleri daha iyi anlamamız lazım.
Genellikle hava batıdan doğuya doğru hareket eder. Bu da rüzgar sistemlerinin genelde batıdan gelmesi anlamındadır.
Gökyüzünde gördüğümüz renklerin nedeni, güneş ışınlarının atmosferden geçerken spektrum renklerine ayrışması ve su buharı ve partiküllerden geçmesinden kaynaklanır. Su buharı ve partiküllerin miktarı hava koşullarının göstergesidir. Bunlarda aynı zamanda hangi renkleri göreceğimizi belirler.
Günbatımında ve gündoğumunda güneş gökyüzünde alçaktadır ve ışığı atmosferin en kalın kısmından geçirir. Kırmızı bir gökyüzü, atmosferin toz ve nem parçacıklarına sahip olduğunu gösterir. Gökyüzünü bu durumda kırmızı görürüz çünkü uzun dalga boyuna sahip kırmızı dalgalar atmosferde kırılırlar, mavi diğer kısa dalga boyundaki renkler dağılıp parçalanırlar.
Akşamları kırmızı güneş batışı gördüğümüzde bunun anlamı şudur: Güneş ışığını yüksek konsantrasyondaki toz ve nem partikülleri içinden gönderiyor, bu da genellikle yüksek basınç ve batıdan stabil bir havanın geldiğinin işaretidir, yani iyi hava gelecek anlamındadır.
Sabahları kırmızı güneş doğuşu gördüğümüzde bunun anlamı şudur: Kırmızı güneş ışınları, batıdan gelmiş olan sistemin toz ve nem partiküllerini yansıtır. Bu demek olur ki, bir rüzgar sistemi doğuya doğru ilerliyor.
