Ana Sayfa Bağlama ve Demirleme Demirlemede dikkat edilecek noktalar

Demirlemede dikkat edilecek noktalar

7573

Bu makalede demirleme yaparken hangi koşullara dikkat etmemiz gerektiğini detaylı olarak incelemeye çalışacağız. Demirleme denilince akla “Akdeniz tipi” bağlama gelebilir, fakat demirlemeden kastım “alarga” şeklinde sadece koyun ortasına demir atamaktır. Türkiye’de çok sık kullanılan “Akdeniz tipi” bağlamada hem demir atılır hem de kıçtan karaya halatla bağlanılır. “Bağlama ve demirleme yöntemleri” adlı makalede bu tür yöntemler hakkında ayrıca bilgi bulabilirsiniz.

Öncelikle demir atmak için bazı koşulların sağlanması gerekiyor:

  1. Zeminin demir atmaya ve çapamıza uygun mu?
  2. Denizin derinliğinin yeterli mi? (4m ile 12m arası)
  3. Kaloma yeterli mi? (Yeterince zincir ve/veya halatımız var mı?)
  4. Demir attığımız yerde diğer tekneler arasında yeterince mesafe var mı?
  5. Dalgalardan ve rüzgardan yeterince korunaklı bir yer mi?

Bu sorulardan bir tanesinde bile sorun varsa demirlediğimiz o geceyi biraz uykusuz geçirebiliriz. Ancak bu soruların hepsine evet cevabını verebiliyorsak geceleyin emin bir şekilde uyuyabiliriz. Şimdi tek tek bu maddelerin üzeriden geçelim ve önemini anlamaya çalışalım.

1- Zemin

Zeminin iki önemi vardır, biri demirin tutması diğeri de kurtulabilmesi ile ilgili. İster inanın ister inanmayın zincirle birlikte çapayı bırakıp sonra dalgıçla gelmeye çalışanların sayısı hiç de az değildir. Bu nedenle çapanın tutması kadar geri çıkabilmesi de çok önemlidir.

Bundan dolayı hem doğru çapayı hem de çapaya uygun zemini seçmek gerekir. Aşağıdaki tabloda deniz zeminini gösteren işaretlerin açıklamalarını görebilirsiniz.

Haritalarda veya pilot kitaplarda bölgenin veya koyun yapısını anlatan kısa kodlar kullanılır. Çapanın tiplerine göre zemin tutuşları farklılık gösterebilir. Pulluk, Danfort ve Bruce tipi çapalar genellikle kum ve çamurda iyi performans gösterirler. Şemsiye tipi çapalar ise daha çok küçük teknelerde sazlık ve yosunlu zeminlerde kullanılır.

Genel anlamda kayalık olan yerlerden uzak durmanızda yarar vardır, çapanızı kaptırabilirsiniz. Çapalar hakkında detaylı bilgi için “Çapa tipleri ve karşılaştırılması” adlı makaleyi okumanızı öneririm.

Genellikle demirleme için tam emin olabileceğiniz zemin kum ve çamur tipi zeminlerdir.

2- Denizin derinliği

Denizin derinliğinin 4m ile 12m arasında olması en idealidir. Derinliğin zincir veya halatın uzunluğu ile birebir orantısı vardır. Bunun dışında 12m’den daha derin yerlere çapa atmak, çapa takıldığında büyük sorun çıkartır. Bazı durumlarda 12m’den derine çapa atmak gerekebilir, bu durumda yeterince kaloma (zincir ve halat kombinasyonu) olduğuna emin olmamız gerekir.

3- Kaloma yeterli mi?

Kaloma çapaya bağlı zincir ve/veya halatın boyuna verilen isimdir. Sadece halat kullanılarak kaloma yapılmamalı, çünkü çapanın tutması için, demirin deniz tabanına oturması gerekir. Zincir ağırlık yaptığından çapanın zemine yapışmasını ve saplanmasını sağlar, zemine saplanmayan çapa tutmaz.

Sadece zincir kullanıldığında, kaloma için önerilen uzunluk derinliğin 5 katıdır, sert rüzgarda veya gelgit gibi etkiler varsa 7 katı kullanmak gerekir. Zincir ve halat kombinasyonunda ise derinliğin 7 katı kaloma yapılmalıdır, bu durumda en az yarısı zincir olmalıdır.

 

4- Teknenin salınımı için yeterli mesafe var mı?

Bir koyun ortasına demirlediğinizde rüzgarın yön değiştirmesi durumunda tekne zincir etrafında dönmeye, salınım yapmaya başlar. Bu salınım oranı tekneden tekneye değişiklik gösterir. Bu nedenle demir atarken her zaman diğer teknelerle aranızda yeterli mesafeyi bırakmanız gerekir. Örneğin, çevrenizde “Akdeniz Tipi” kıçtan kara bağlı tekne varsa, sizin mesafeyi daha da arttırmanız ve olası ters rüzgarlarda diğer teknelere çarpmamanız gerekir.

Aşağıdaki şekilde, demir atmış bir teknenin kıçtan kara bağlanmış bir tekneye, bir kayaya veya yine demirlemiş diğer bir tekneye olabilecek ektileri görebilirsiniz. Rüzgar ve dolayısıyla akıntı yönü değiştiğinde demir atmış tekneler dairesel salınım yaparlar ve salınım sırasında herhangi bir yere çarpmayacağından emin olunmalıdır.

Teknenin salınım yapması dışında çok önemli bir konuda, demir atılan yerin biraz ilerisi çukurda kalıyorsa, tekne salınım yapıp tam ters yöne doğru döndüğünde kaloma yetersiz kalabilir. Özellikle Ege ve Güney Eğe bölgesinde bu tür yerler çoktur, Göcek koylarından birinde bizzat başıma da gelmişti. Eğer tepeler çok dik yükseliyorsa, deniz de o kadar derinleşebilir, bu nedenle manzaranın keyfine kapılmadan iyi bir analiz yapmak gerekiyor.

Aşağıda Şekil-1’de güzel atılmış bir demir (kolama boyunu ölçekli çizmedim), rüzgarın yön değiştirmesinden sonra (Şekil-2) teknenin tam ters yöne dönmesiyle tehlikeli bir hal alıyor. İlk başta 5-10m derinlikte verilen kaloma, şimdi derinlik 25-30m de yetersiz kalıyor ve çapayı zemine bastıracak güç kayboluyor. Bu durumda demirin tarama ihtimali çok yüksektir, özellikle teknenin yönünü değiştirebilecek kadar bir rüzgar esiyorsa.

5- Dalgalardan ve rüzgardan yeterince korunaklı bir yer mi?

Tekneyi demirleyeceğimiz yerin mümkün olduğunca dalgalardan ve rüzgardan uzak bir yerde olması hem demirin taramasını engeller hem de konforlu bir tekne keyfini sağlar. Aşağıdaki resimde diğerlerine göre daha korunaklı durumda bulunan sarı tekneyi görebilirsiniz. Neredeyse tüm yönlerden direk açık denizi görmüyor.

Ayrıca geceleyin de demirleyecekseniz, geceleri rüzgarın ters yönde esebileceğini mutlaka hesaba katın. Hava durumunu ve o bölge için bir gün içinde beklenen rüzgar tahminlerine mutlaka bakın. Buna göre demirleyeceğiniz yerin ne kadar korunaklı olması gerektiğine karar verebilirsiniz. Eğer rüzgardan korunaklı bir yere demirleyemiyorsanız, kaloma uzunluğunu arttırmayı ihmal etmeyin.