Eğer bir can yeleği almak istiyorsanız terminolojisini bilmiyorsanız hangi can yeleğini alacağınızı seçmekte zorlanabilirsiniz, özellikle bu konuda bilgili soru soracağınız bir satış temsilcisi bulamazsanız. Şimdi kısaca can yeleği seçimi için kullanılan terminoloji nedir anlamaya çalışalım.
Terminoloji:
24g – 24g karbondioksit gazı bulunan tüp, daha çok çocuklar için kullanılır.
33g – 33g karbondioksit gazı bulunan tüp, yetişkinlerin can yeleklerinde kullanılır, 150N modellerinde
60g – 60g karbondioksit gazı bulunan tüp, yetişkinlerin can yeleklerinde kullanılır, 250N-300N modelleri arasında
ABS – Can yeleğinin tokalarının yapıldığı malzemenin cinsini belirtir, plastiğin daha sağlam bir biçimidir ve kimyadaki açık adı “Acrylonitrile Butadiene Styrene” dir, yani bizim otomobillerden bildiğimiz ABS ile alakası yoktur 🙂
Air only – Can yeleğinin “sadece” içine gaz dolduğunda (otomatik veya elle manual) yüzerliliği olduğunu ifade eder.
Auto veya automatic – Can yeleği su ile temas ettiğinde otomatik açılma fonksiyonu.
Manual – Ucunda bir ip olan mekanizmanın çekilmesi durumunda şişerek devreye giren ve yüzerlilik kazanan can yeleği.
Cap – Ateşleyici kapsül, can yeleğinin şişmesini sağlayan gazın bulunduğu silindir şekilde tüp.
Buoyancy (yüzerlilik) – Can yeleğinin yüzerliliğini belirtir ve N sayısına göre ne kadar yüzerliliğe sahip olduğu ifade edilir. N Netwon değerini ifade eder. 10 Newton 1Kg yüzerliliğe denk gelir.
Harness – Emmiyet kayışı anlamındadır ve can yeleğinde aynı zamanda emniyet kayışı olup olmadığını belirtir.
SOLAS – “Safety of Lives At Sea”‘in kısaltması olan SOLAS, ticari veya uluslararası gemilerde güvenliği belirleyen bir organizasyondur. SOLAS’ın standartları vardır ve ticari gemiler bu standartlarda ekipman bulundurmak zorundadırlar. Eğer kullandığınız tekne SOLAS’a tabi ise mutlaka SOLAS tipi can yeleği bulundurmak zorundasınız.
Tekneyle açılmadan önce:
Can yeleği seçimi genellikle dikkatli yapılmaz ve teknede kişi sayısı ile can yeleği sayısı uyumlu mu genellikle ona bakılır. Halbuki can yeleğini giyecek kişilere uygun büyüklükte ve yüzerlilikte bir can yeleği olması önemlidir. Bunun dışında çocuklar için uygun bir can yeleği olmazsa suda çocukların kafalarını yukarıda tutamazsınız. Bir seyahate çıkmadan önce tüm can yeleklerini kontrol edin ve teknedeki kişilere uygun olup olmadığını netleştirin.
Bir çok teknede genellikle giyilmesi de giyildikten sonra hareket etmesi de zor olan kendinden yüzer köpüklü can yelekleri kullanılır. Bu tip can yeleklerini tekne batma tehlikesi ile karşılaşmadan giymek istemezsiniz, bu nedenle bu tip can yeleklerinin dışında gaz ile şişen ve şişmeden önce bir yelek gibi rahatça giyilebilen türde can yeleklerinden almanızı tavsiye ederim.
Can yeleği seçerken:
Yukarıda gaz ile şişebilen can yeleğinin alınması gerektiğini tavsiye etmiştim. Bu tür can yeleklernde eğer herhangi bir yasal zorunluluğa tabi değilseniz (bir başka deyişle belirtilen bir modeli almak zorunda değilseniz, SOLAS vb.) benim kişisel görüşüm 4 ayrı özelliği incelemeniz:
- Suya düşünce otomatik açılıp açılmaması
- Emniyet kayışının olup olmaması
- Yüzerliliğin uygun olup olmaması
- Işık ve düdüğün bulunup bulunmaması
Bazı kişiler otomatik açılan can yeleklerini tavsiye etmezler, çünkü bazı durumlarda suya düşülür, örneğin eğitim sırasında. Otomatik can yeleklerinin içindeki karbondioksit tüpü her suya düştüğünüzde patlar ve can yeleği şişer. Bu durumda her seferinde tüpün yenisiyle değişmesi gerekir ve bu da maliyettir. Öte yandan zor koşullarda bir gezi yapacaksanız veya bir yarıştaysanız bir kaza sonucu suya düşen kişi bilincini yitirebilir, örneğin bumbanın çarpması, ayağınızın kayıp kafanızı bir yere çarpıp sonra suya düşmeniz gibi . Bu durumda can yeleğini açamayabilirsiniz ve kısa zamanda bir başka kişi yardıma gelmezse hayati tehlike oluşabilir. Özellikle az kişi ile yolculuk yapıyorsanız otomatik can yelekleri hayat kurtarıcı olabilir.
Emniyet kayışının olması demek, bir halat yardımıyla sizi kaldıracak kadar yük binse dahi can yeleğinin bunu taşıması anlamına geliyor. Bu sayede kendinizi bir kurtarma halatına güvenle bağlayacağınız gibi, teknenin üzerinde çekeceğiniz bir emniyet kılavuz halatına da kendinizi güvenle bağlayabilirsiniz. Özellikle hava sertleştiğinde can yeleği dahi giyseniz kendinizi bu kılavuz halatlara bağlarsanız denize düşme riskiniz ortadan kalkar.
Teknenizde eğer maddi imkanınız varsa misafirleriniz için ek olarak çocuk ve yüzerliliği fazla olan birkaç model daha bulundurun. Bir evcil hayvanınız varsa onlar için de uygun can yelekleri satılıyor.
Son olarak denize düştüğünüzde hava karanlıksa görülme şansınız bir hayli düşüktür özellikle dalgalı denizde. Işıklı bir can yeleğin bu durumlarda hayat kurtarabileceğini unutmayın. Can yeleğinde reflektörler dahi olsa üzerine ışık gelmediği zaman görünmezler. Düdük ise ışığın dışında ikinci bir önlemdir ve yerinizi belirlemede kullanılır.
İlginizi çekerse Can yeleğim beni suda taşır mı? adlı yazıyı da okuyabilirsiniz.
